ایجاد ۱۶۵ هزار شغل با طرح مشاغل خانگی

مهناز امامدادی در گفت وگو با خبرنگار اقتصادی خبرگزاری فارس، در مورد طرح مشاغل خانگی گفت: این طرح از سه سال قبل شروع شده و ظرف سه سال ۹۵ تا آخر ۹۷ حدود ۱۱۳ هزار نفر متقاضی مشاغل خانگی تسهیلات دریافت کرده و ۱۶۵ هزار نفر هم مشغول کار شده اند.

وی گفت: میزان وام برای مشاغل خانگی برای اشخاص حقیقی تا سقف ۵۰ میلیون تومان شده، در حالی که قبلاً این رقم ۲۰ میلیون بود و برای حرکت های گروهی و شبکه ای و پشتیبانی تا سقف ۲۰۰ میلیون تومان وام پرداخت می شود.

وی با بیان اینکه تعداد طرح های پشتیبانی و گروهی روند صعودی دارد، گفت: در عین حال بیشترین متقاضیان طرح مشاغل خانگی در قالب فعالیت ها و افراد مستقل است، اما فعالیت شبکه ای به صورت پایدار و درآمد بیشتر است و مردم باید به سمت فعالیت گروهی و شبکه ای حرکت کنند.

وی نرخ تسهیلات مشاغل خانگی را ۴ درصد با بازپرداخت پنج ساله عنوان کرد و گفت: قبلاً به دلیل داشتن منابع، حدود ۱۰ بانک بودند، اما امسال به دلیل محدودیت منابع فقط بانکهای رفاه کارگران و توسعه تعاون به عنوان بانک های عامل مشاغل خانگی هستند.

وی گفت: در سال ۹۶ و ۹۷ هر سال ۸۰۰ میلیارد تومان منابع برای تسهیلات مشاغل خانگی درنظر گرفته شد که امسال به دلیل کمبود منابع، این رقم به ۲۰۰ میلیارد تومان رسیده است، چون براساس اعلام مقامات بانک مرکزی، اولویت هایی مانند تسهیلات قرض الحسنه برای ازدواج و تسهیلات جبران خسارات سیل در اولویت قرار گرفته و مشاغل خانگی در اولویت بعدی قرار گرفته است.

به گفته دبیر ستاد ساماندهی و حمایت از مشاغل خانگی وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی، بیشترین متقاضیان مشاغل خانگی شامل ۸۲ درصد خانم و ۱۸ درصد آقا هستند که از تعداد خانم ها ۴۷ درصد سرپرست خانوار هستند و از آقایان نیز ۱۵ درصد به عنوان سرپرست خانوار هستند و بقیه به عنوان فرزند یا همسر متقاضی به شما می روند. همچنین ۷۴ درصد مشاغل خانگی در مناطق شهری و ۲۶ درصد در مناطق روستایی و عشایری قرار دارند.

به گفته امامدادی، رشته های مورد تقاضا برای مشاغل خانگی ۳۲۰ رشته هستند که عمده این رشته ها شامل فرش بافی، قالیبافی، پوشاک، خیاطی، نگهداری دام و طیور که از رشته های پرطرفدار به شمار می روند. همچنین رشته تولیدات چرم دست دوز، پرورش قارچ، معرق به ویژه معرق چوب، البته معرق کاشی، صدف هم تقاضا دارد، همچنین رشته های گرافیک کامپیوتری، پرورش زنبور عسل و تولید عسل و همچنین پرورش گیاهان دارویی، سنگ های قیمتی، تولید زعفران از رشته های پرطرفدار هستند که ۵۰ درصد از تقاضاها در این رشته ها قرار می گیرند.

امامدادی در پاسخ به این پرسش که متقاضیان باید از کجا شروع کنند، گفت: با مراجعه به سایت سامانه اشتغال وزارت تعاون، کار و امور اجتماعی به بخش مشاغل خانگی ورود می کنند و اطلاعات خود را در آن وارد می کنند، فهرست مشاغل و اطلاعات دیگر در آن وجود دارد و به لحاظ قانونی محدودیتی نداریم که متقاضی شاغل باشد یا بیکار، اما با توجه به محدودیت منابع، در آخرین جلسه ستاد ساماندهی مشاغل خانگی قرار شد پرداخت تسهیلات به افراد شاغل را ممنوع کنیم. همچنین در مورد میزان سواد و سن متقاضی محدودیتی نیست، اما باید متقاضی دارای گواهی مهارت باشد.

وی همچنین این نکته را هم گفت که برای ثبت نام زنان متقاضی در روستاها اگر دستگاه مربوطه تشخیص دهد، می تواند بدون گواهی مهارت هم متقاضی رامعرفی کند، در عین حال سازمان فنی و حرفه ای تسهیلاتی را فراهم می کند که برای یاد گرفتن مهارت، تسهیل گری شود که افراد با رشته های مختلف چگونه کار کنند، به صورت انفرادی یا گروهی و به صورت یک مجموعه پشتیبان یعنی تحت پوشش باشد.

وی گفت: بعد از وارد کردن اطلاعات شخصی در سامانه مشاغل خانگی وزارت کار، فرد متقاضی به دستگاه اجرایی معرفی می شود، هم زمان کد رهگیری به وی داده می شود و از طریق پیامک به او اطلاع رسانی می شود که دستگاه ها نیز ظرف دو سه هفته باید در این زمینه اظهارنظر کنند. البته برخی ازرشته های ستاده دار مانند تولید مواد غذایی با توجه به اینکه از حساسیت برخوردار است، برای گرفتن مجوزهای آن زمان لازم است و بعد از صدور مجوز، افراد برای دریافت تسهیلات به بانک معرفی می شوند که البته با توجه به محدودیت منابع در بانکها تأخیر در پرداخت صورت می گیرد و در حال حاضر عده زیادی از افراد در نوبت دریافت تسهیلات بانک قرار دارند.

وی گفت: برخی از طرح ها با توجه به اینکه در اولویت یک منطقه قرار دارند، می تواند خارج از نوبت پرداخت شود، اما رشته های ستاره دار برای دریافت مجوز کمی زمان بر است.

وی در مورد اینکه چه مدت باید در صف تسهیلات بانک برای مشاغل خانگی منتظر ماند، گفت: ممکن است به خاطر محدودیت منابع، یک سال در نوبت باشند. امسال که کل منابع ۲۰۰ میلیارد تومان درنظر گرفته شده، اگر تقسیم بر ۵۰ میلیون تومان برای هر نفر شود، بیش از ۴ هزار نفر نمی توانند وام بگیرند.

امامداری همچنین گفت: عده ای از افراد هستند که خودشان کار انجام می دهند، اما برای گرفتن مجوز و دریافت خدمات تسهیل گری مراجعه می کنند که این افراد در قالب شبکه، توانمندسازی می شوند.

وی با بیان اینکه صرف پرداخت تسهیلات لزوماً منجر به اشتغال نمی شود، گفت: کسی که بیکار است، صرف دریافت وام یا مجوز مشکلاتش حل نمی شود. مطالعات نشان داده بسیاری از متقاضیان نیاز به توانمندسازی دارند که با مشاوره و هدایت می توانند محصولات کیفی تر و بهتری تولید و به فروش برسانند.

دبیر ستاد ساماندهی و حمایت از مشاغل خانگی وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی، همچنین گفت: الگوی توسعه مشاغل خانگی بر سه پایه شناسایی مزیت منطقه و فرصت های هر منطقه، توانمندسازی متقاضی و اتصال به بازار قرار گرفته است. در مرحله اول، متقاضی به سامانه مراجعه می کند و با افراد توانمند حقیقی و حقوقی و کارآفرین مرتبط می شود و از طریق سازمان های مردم نهاد، جلب مشارکت می کنیم، همچنین فرد توانسنجی می شود و تحت هدایت یک تیم، آموزش می بیند.

به گفته وی، مثلاً با آموزش نحوه ارائه اظهارنامه مالیاتی، فرد می تواند در کسب و کار خود از تخفیف قانونی مالیات برخوردار شود، در حالی که اگر به موقع اظهارنامه ندهد، تمام درآمد او مشمول مالیات می شود. همچنین برای بازاررسانی باید ابتدا بازار محصول توسعه پیدا کند و بعد مرحله بعدی تسهیلات ارائه شود.

وی همچنین از شبکه طرح ملی توسعه مشاغل خانگی خبر داد که دو سال به صورت آزمایشی در ۹ استان کشور انجام شد و نتیجه خوبی به دست آمد و امسال معاونت امور زنان از منابع خود برای توانمندسازی مشاغل خانگی برای ۶ هزار زن سرپرست خانوار در ۲۴ استان با همین فرایند شناسایی و متصل به بازار شدند که اشتغال دائم و پایدار پیدا کنند.

امامداری همچنین گفت: برای حمایت از خانواده زندانیان، تعدادی سهمیه مشاغل خانگی برای آنان درنظر گرفته شد و طرح توسعه مشاغل خانگی هم اکنون در ۳۱ استان کشور اجرا می شود، البته اعتبارات بسیار اندک است، اما طی تفاهم نامه ای قرار شد از طریق قرارگاه جهاد دانشگاهی این تسهیلات به متقاضیان اختصاص پیدا کند که با نظارت وزارت کار توانستیم برخی شبکه های کالایی ایجاد کنیم.

وی ادامه داد: شبکه گیوه کشور ایجاد شد که قبلاً محصول گیوه به صورت ساده و سفید تولید می شد، اما در قالب این شبکه تنوع رنگ و مدل انجام شد و هم اکنون شبکه فرش در مشهد ایجاد شده و افرادی که قبلاً در کار فرش بوده و آن را کنار گذاشته بودند، دوباره شروع به تولید کردند، به گونه ای که اول سفارش دریافت می کنند و بعد فرش می بافند. بنابراین نگاه ما به رشته های سنتی هم نگاه جدید است و حتی رشته های جدیدی مانند مترجمی و ویراستاری، پویانمایی، فضای مجازی و تولید محتوا در فضای مجازی نیز مدنظر است.

وی گفت: تاکنون ۲۰ شبکه مختلف ایجاد شده است و حدود ۲۰ هزار اشتغال از این طریق بدون پرداخت وام ایجاد شده است.

دبیر ستاد ساماندهی و حمایت از مشاغل خانگی وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی در مورد اینکه در حال حاضر عده ای در نوبت دریافت تسهیلات مشاغل خانگی قرار دارند، گفت: بخشی از اعتبارات در قالب شبکه ای پرداخت می شود، اما در برخی مواقع بدون اینکه وامی پرداخت شود، شبکه های موجود توانمندسازی شده به گونه ای که صادرات هم پیدا می کنند، گرچه رقم صادرات اندک است، اما گاهی محصولات چرم و صنایع دستی توسط همین شبکه ها صادر می شود.

وی با تأکید بر اینکه خدمات خانگی مانند نگهداری از کودک، سالمند و یا بیمار و حتی نگهداری از حیوانات در خانه یا آرایشگری جزو مشاغل خانگی به شمار نمی رود، گفت: مراد از مشاغل خانگی این است که محصولاتی در خانه تولید و در بیرون به فروش برسد و مشاوره و مترجمی نیز مراد به صورت غیرحضوری است.