هویت سازی؛ رمز موفقیت کسب و کارهای خانگی

دکتر رضا تازیکی، مدیر اجرایی طرح تکاپو، در مراسم اختتامیه دومین دوره آموزش دانش افزایی مدیران اجرایی و ناظران استانی گفت: عقد قرارداد خرید تضمینی و توافقی با خریداران و سفارش دهندگان، تنظیم رابطه تامین کنندگی با سفارش دهندگان، خرید اقساطی/ لیزینگ تجهیزات ابزار و مواد اولیه، خرید و فروش گروهی، صندوق های خرد محلی( معطوف به رسته خاص)، تسهیلات و ضمانت های گروهی، کمک و تسهیلات صندوق های اجتماعی و جمع سپاری، تسهیلات فردی را از مهمترین راه های تامین مالی مشاغل خانگی است.

وی خاطرنشان کرد: هم اکنون ۱۷روش برای تامین سرمایه در دنیا شناخته شده است که اکنون تنها دو روش در ایران اجرایی می شود.

وی افزود: بهتر است خرید و فروش مشاغل خانگی به صورت گروهی انجام شود تا علاوه بر افزایش اعتماد و رضایت مشتری، حجم و میزان سوددهی این مشاغل نیز افزوده شود. به عنوان مثال در روستاها تعدادی از دامداران به صورت فردی و خرد مواد اولیه شان را خریداری می کردند اما در غالب اجرای یک پروژه، تعدادی از دامداران یک روستا خرید مشترک انجام دادند.

پس از آن حدود سیصد دامدار۱۰ روستا حدود دو میلیارد مواد اولیه شان را به صورت گروهی خریداری کردند که حدودا چهل درصد مواد اولیه برای آنها ارزان تر تمام شد. از سوی دیگر خدمات عرضه نیز از سوی عرضه کنندگان برای این دامداران به منظور جذب مشتری افزایش یافته است.

وی اظهارداشت: علاوه بر تشکیل شبکه و فروش گروهی باید زمینه انتقال دانش و پژوهش مشاغل خانگی در زمینه خدمات کسب و کارهای مشاغل خانگی فراهم شود؛ به عبارتی باید دانش افراد متخصص به مشاغل خانگی انتقال یابد.

تازیکی بر لزوم ایجاد صندوق های خرد محلی اشاره کرد و گفت: ایجاد صندوق های عمومی چندان مقرون به صرفه نیست، اما اگر این صندوق ها معطوف به گروه خاصی( مثلا دامداران سبک، تولید کنندگان خانگی و ....) باشند، بیشتر به نتیجه می رسند. این صندوق ها باید مشکل کسب و کارها را حل کنند.

وی اظهارداشت: در حال حاضر به جای ارایه تسهیلات فردی باید شبکه سازی را تقویت کنیم و طرح های اولویت دار نیز باید انتخاب شوند.

وی ادامه داد: مشاغل تا زمانی که به صورت انفرادی و تکی کار می کنند و از هویت برخوردار نیستند، به موفقیت نمی رسد. لازم نیست کسب و کارهای خانگی برند خاصی داشته باشند. آنها تنها لازم است که هویت داشته باشند زیرا هویت سازی محصول باعث موفقیت و رشد کسب و کارها می شود.

خدمات مشاوره ای خوبی در ایران نداریم

محمد عبده ابطحی، مجری طرح تکاپو نیز در مراسم اختتامیه گفت: طیف وسیعی از خدمات عملیاتی نظیر نیازهای ارتباطی و لجستیکی مورد نیاز برای فعالیت های روزمره تا خدمات استراتژیک نظیر خدمات آموزش و مشاوره مورد نیاز برای دستیابی دانش مدیریت کسب و کار را خدمات توسعه کسب و کار(BDS) می گویند.

وی به اهمیت خدمات توسعه کسب و کار اشاره کرد و افزود: تمرکز تمامی وظایف و مسوولیت ها بر دوش اداره کننده کسب و کار خانگی، باعث کاهش بهره وری و محدود شدن امکان توسعه کسب و کار و کاهش سرعت پاسخگویی به چالش ها می شود.

از سوی دیگر ایجاد مزیت رقابتی در کسب و کار خانگی نیازمند نوآوری است؛ نوآوری با کمک متخصصان حوزه های مختلف سریعتر و در دامنه بزرگتر امکان پذیر است.

وی به چالش های پیش روی کسب و کارهای خانگی اشاره کرد و اظهارداشت: نا آگاهی در مورد مشکلات و راه حل های بالقوه، اطمینان نداشتن در مورد منافع خدمات مورد ارایه، منافع محدود برای ارزیابی و خرید خدمات، ریسک پذیری پایین و عدم تمایل به آزمودن یک سرویس جدید، عادت به دریافت خدمات رایگان و عدم تمایل به پرداخت هزینه برای خدمات، عدم وجود خدمات مناسب برای برخی از نیازمندی های طرف تقاضا، بی کیفیت بودن خدمات قابل دریافت، عدم شناخت کافی از مشتریان و نیازهای آنها، ناکارآمدی و اثر بخشی پایین( به دلیل کمبود دانش، مهارت و امکانات)، رقابت منفی، توان پایین بازاریابی، عدم تمایل به رقابت با خدمات یارانه ای، عدم وجود مکانیزم پرداخت یا تامین مالی مناسب متناسب با شرایط طرف تقاضا، توان پایین برای نوآوری و ارایه محصولات جدیدی متناسب با تقاضا، از مهمترین چالش های پیش روی این مشاغل است.

وی تصریح کرد: اکنون در دنیا اقبال خرید صنایع دستی مانند فرش دستباف و ظروف میناکاری که هویت آنها کاملا مشخص است، افزایش یافته است.

وی خاطرنشان کرد: در کسب و کارهای خانگی نیاز است نحوه تولید محصولات به منظور اطلاع رسانی بهتر مشخص شود. برای معرفی این محصول نیاز است از تکنیک هایی مانند واقعیت افزوده و مجازی استفاده کنیم. مثلا می توان محیط کارگاه و نحوه تولید محصول را شبیه سازی کرد.

ابطحی گفت: از سوی دیگر ما نیاز به خدمات مشاوره ای داریم. هم اکنون با بررسی شرکت های موفق دنیا در می یابیم که آنها خدمات مشاوره ای خوبی ارایه می کنند یا مشاورانی از بازارهای توسعه یافته خارجی دارند.

متاسفانه هم اکنون خدمات مشاوره ای خوبی در ایران نداریم. همچنین در دنیا شرکت هایی وجود دارند که عرضه و تقاضا را به یکدیگر متصل می کنند. در ایران نیاز به تقویت این واسطه ها داریم.

جهادسازندگی؛ مسوول قواعد پیاده سازی اصلاحات

دکتر عیسی منصوری، معاون کارآفرینی و اشتغال وزارت کار و رفاه اجتماعی نیز در این مراسم به آوردهای مشاغل خانگی اشاره کرد و گفت: پیش از قانونی شدن طرح مشاغل خانگی، در کشور هر ارگان و نهادی برای خود اقداماتی انجام می داد. این طرح در کشور به رسمیت شناخته نشده بود اما اکنون با تلاش دوستان این طرح در کشور اجرایی شده و گام هایی نیز در این خصوص برداشته شده است. پس از این نیز برای تحقق بهتر این مساله باید با اصلاح برنامه ها و ساختار حاکم، گام هایی رو به جلویی برداریم.

وی افزود: در حال حاضر از نظر ساختاری و محتوایی ، برنامه ها طبق سیاست گذاری ها، در کشور اجرایی می شوند؛ در این نوع آورده، مردم و نیازهای مردمی جایگاهی ندارند. در حالی که میان سیاست گذاری و اجرای برنامه ها در سایر کشورها، قاعده ای به نام قاعده پیاده سازی وجود دارد. قاعده به معنای نحوه مواجه مجری با جامعه هدف است. لذا با تغییر اصلاحات( از نظر کارکردی و ساختاری )می توانیم این مشکل را در کشور رفع کنیم.

وی ادامه داد: از نظر ساختاری مشاغل باید انعطاف پذیر و مبتنی بر نیاز جامعه باشند. همچنین با بازخورد از جامعه هدف، آورده ها باید قابل اصلاح باشند.

وی بیان کرد: اکنون بازیگران اصلی این اصلاحات، سازمان های توسعه ای یا نهادهای مداخله گر( مانند جهاد دانشگاهی) هستند؛ جهاد دانشگاهی مسوول قواعد پیاده سازی و انتقال این اصلاحات به دولت است.

منصوری تصریح کرد: برای اینکه قواعد پیاده سازی به درستی رعایت شود باید میان وردی ها(بودجه)، فعالیت ها(اجرای طرح سرمایه گذاری)، خروجی( ایجاد واحد کسب و کار) و دستاوردها( اشتغال) تفکیک قائل شویم تا اثرات آن( افزایش درآمد) در جامعه نمایان شود.

وی شناخت، توانمند سازی، شبکه سازی و نهادسازی را از مهمترین قواعد مواجهه با جامعه هدف دانست و گفت: ابتدا باید جامعه هدف را بشناسیم. سپس مبتنی بر ضعف و قدرت ها باید به توانمند سازی(شبکه سازی) و نهاد سازی( ایجاد برندهای مشترک در مشاغل خانگی) دست یابیم.

معاون کارآفرینی و اشتغال وزارت کار و رفاه اجتماعی اظهارداشت: برای ایجاد شناخت یک منطقه باید مشاغل خانگی و مختصات آنها و رسته های کسب و کار و اولویت های طرح های آنها شناسایی شوند. تعیین حلقه های قابل حضور و تقویت در زنجیره ارزش، تعیین نیازهای حوزه توانمندسازی( آموزش و ...)، تامین نیازهای حوزه ظرفیت سازی (شبکه سازی BDS، تامین مالی و ...)، تعیین ضرورت های حوزه نهادسازی (ایجاد مرکز آموزش، برندسازی و ....) و تدوین برنامه عمل( هدف، استراتژی، برنامه های عملیاتی، بودجه و ...) نیز از دیگر مواردی است باید برای شناخت مد نظر قرار دهیم.

گفتنی است، در مراسم اختتامیه دومین .... از محمد اربابی( واحد خراسان شمالی)، مختار احمدی( واحد کرمانشاه)، محسن غلامی (واحد خراسان جنوبی)، احمد خان محمدیان(واحد ایلام)، محمد امین بابایی( واحد خراسان رضوی)، نادر اردلان( واحد کردستان)، فرج الله چراغ پور( واحد چهارمحال بختیاری)، آذربایجان غربی( پروانه صفری)، عظیم رحمان سالاری( لرستان) تقدیر به عمل آمد.